40 lat bez ruchu na wojskowej linii 82

Trasa kolejowa biegnąca pomiędzy stacjami Bąkowiec i Puławy Azoty, która łączy dzisiejsze województwa mazowieckie i lubelskie, pozostaje jedną z najmniej znanych linii w skali kraju. Jej historia nierozerwalnie wiąże się z wojskowością: pierwszy odcinek – z Bąkowca do Wysokiego Koła – wybudowała w 1915 r. armia rosyjska tuż przed wycofaniem się przed nacierającymi Niemcami za linię Wisły. Po zakończeniu I wojny światowej linię wykorzystywano do przewozów cywilnych, jednak zarówno wówczas, jak i po roku 1945 oferta (oprócz pociągów do węzłowego Bąkowca zdarzały się bezpośrednie połączenia do Dęblina czy Kozienic) miała raczej symboliczną skalę.

Most rozkładany tylko na czas ćwiczeń

W swoim współczesnym kształcie linia powstała w epoce PRL. W założeniach projektowych miała ważną rolę strategiczną: miała zapewnić możliwość przekraczania Wisły na wypadek zburzenia mostu w Dęblinie. Przeprawa nie miała jednak charakteru stałego: po obu stronach Wisły wybudowano betonowe przyczółki, między którymi wojskowi saperzy co najmniej dwa razy (podczas manewrów w roku 1975 i 1985) rozkładali kolejowy most pontonowy. Po zakończeniu manewrów przęsła demontowano. Według różnych źródeł ostatnie takie ćwiczenia odbyły się w roku 1985, 1986 lub 1989.

Dziś ich ewentualne powtórzenie wymagałoby gruntownej odbudowy infrastruktury. Po wstrzymaniu ruchu na linii w latach 90. ubiegłego wieku – jak często zdarza się w takich przypadkach – część nawierzchni została rozkradziona. W dodatku jeden z przyczółków oraz prowadzący do niego nasyp został podmyty przez prąd rzeki. Jeszcze w 2000 r. odcinek między Bąkowcem a Wysokim Kołem zapisał się jednak w historii polskiej kinematografii: nakręcono tu (z udziałem parowozu Tr12-25) jedną ze scen „Przedwiośnia” w reżyserii Filipa Bajona.


Nieprzejezdna trasa w strukturach PKP PLK

Linia oznaczona numerem 82 miała więc głównie znaczenie wojskowe. Z biegiem lat jego pozycja w polityce obronnej państwa jednak spadła. Od wielu lat jest nieprzejezdny. – Linia kolejowa Puławy Azoty – Bąkowiec mająca nr 82 zlokalizowana jest na działkach, które są w całości objęte umową z PKP PLK – informuje tymczasem Agnieszka Jurewicz z Wydziału Współpracy z Mediami Polskich Kolei Państwowych.

O ile znakomita większość trwale wyłączonych z ruchu tras pozostaje pod zarządem PKP SA, wspomnianym odcinkiem zarządza inna spółka, która co do zasady odpowiada za linie czynne. Potwierdza jednak, że szlak z Bąkowca do Puław jest nieprzejezdny. – Przeprawa nad Wisłą nie istnieje od lat 80. XX w. – mówi Anna Znajewska-Pawluk z Zespołu Prasowego PKP Polskich Linii Kolejowych.

Nie ma planów odtwarzania połączenia

– Ostatnie pociągi przejechały tym odcinkiem w 1985 r. – twierdzi nasza rozmówczyni. W tym roku mija więc 40 lat od chwili praktycznego zakończenia eksploatacji trasy. Czy dalsze zarządzanie nią przez PKP PLK oznacza, że wkrótce może ona zostać odtworzona?

– Obecnie nie ma planów modernizacji i reaktywacji linii – stwierdza jednoznacznie Znajewska-Pawluk. Jak dotąd okres, w którym trasa pozostawała czynna, ograniczył się więc do zaledwie kilkunastoletniego epizodu. W jego trakcie pociągi wojskowe pokonały Wisłę zaledwie kilkukrotnie.